Saintpaulia – fiołek afrykański nazywany też paulinką, sępolią fiołkową to chyba jedna z najpopularniejszych roślin doniczkowych. Postanowiłam o nim napisać przy okazji Świąt Babci i Dziadka, trochę z sentymentu, bo w mojej rodzinie zawsze ta roślina była ( i jest). Babcia miała takie klasyczne „fiołki” granatowe, a potem z Mamą miałyśmy przeróżne białe, różowe, niebieskie, dwubarwne, o kwiatach pełnych i pojedynczych. Ich miłośnikiem był również mój Tata, który lubił rośliny kwitnące. I nasze koty… jeden obłamany listek a zabawy co niemiara…

Pomyślałam, że może kupując kwiaty dla Babci wybierzecie saintpaulie. Nie jest to roślina szczególnie trudna, a przestrzegając kilku podstawowych zasad jej pielęgnacji będzie długo cieszyć kwiatami.

Fiołki afrykańskie tak naprawdę z fiołkami nie mają nic wspólnego. Sępolia fiołkowa (Saintpaulia ionantha) dorasta do 25 cm i pochodzi z gór Usambara na pograniczu Kenii i Tanzanii w Afryce Południowej. Jej nazwa pochodzi od nazwiska barona Waltera von Saint Paul St Claire, który odkrył ją w końcu XIX wieku. Jej główną ozdobą są kwiaty, ponieważ roślina kwitnie niemal przez cały rok. Liście mają długie ogonki, są mięsiste i krótko owłosione, zebrane w rozety, ciemnozielone i błyszczące z wierzchu, od spodu czerwonawe. Kwiaty na długich szypułkach, wyrastają nieco ponad liśćmi i zebrane są w luźne pęki. Możemy mieć rośliny o kwiatach niebieskich, fioletowych, bordowych, różowych, białych, dwubarwnych, pojedynczych i pełnych. Co roku pojawiają się odmiany posiadające coraz bardziej wyszukaną formę kwiatów lub ich barwę.

Fiołek afrykański może rosnąć na parapecie, lubi jasne i ciepłe stanowiska, a także dużą wilgotność. Nie powinna być to wystawa południowa, ponieważ roślina mimo, że lubi światło, to źle znosi bezpośrednie nasłonecznienie. Dobrze będzie rosnąć i kwitnąć także w półcieniu i cieniu. Najlepiej rośnie na wschodnich oknach. Nie lubi przeciągów, a także dużych wahań temperatury. Temperatura optymalna uprawy 25°C, minimalna 15°C.

Saintpaulie sadzimy w ziemi torfowej, w płaskich doniczkach z dobrym drenażem. Podlewamy średnio dwa razy w tygodniu letnią wodą do podstawki. Podłoże powinno lekko przeschnąć pomiędzy podlewaniami. Nigdy nie pozostawiamy wody w podstawce, ale chcąc zwiększyć wilgotność, ustawiamy doniczkę na podstawce z kamykami pokrytymi wodą, tak by dno doniczki nie stykało się z wodą. Nigdy nie zraszamy liści, jeżeli chcemy je oczyścić z kurzu używamy w tym celu miękkiego pędzelka. Fiołki te lubią dużą wilgotność, ale spryskiwanie szkodzi liściom i może sprzyjać wystąpieniu pleśni i mączniaka. Jeżeli listki sprawiają wrażenie zwiędniętych, bez turgoru, trzeba natychmiast ograniczyć podlewanie. „Zwiędnięcie” inaczej niż u innych roślin świadczy o przelaniu.

Usuwając starsze liście oraz przekwitnięte kwiaty mobilizujemy roślinę do kwitnięcia. Podczas wzrostu co dwa tygodnie zasilamy nawozem.

Sępolię przesadzamy co roku: wiosną lub latem, do doniczki o rozmiar większej, ponieważ w takich „ciasnych” warunkach będzie lepiej kwitnąć. Sygnałem do przesadzenia są drobniejsze liście.

Saintpaulie rozmnażamy wegetatywnie, przez sadzonki liściowe, najlepiej wiosną. Obrywamy listek z ogonkiem i umieszczamy go w doniczce z ziemią aż po samą blaszkę liściową. Po około 9 tygodniach powinniśmy mieć nową roślinę. Jest to metoda prosta i dająca nam gwarancję, że fiołek który wyrośnie będzie taki sam jak egzemplarz rodzicielki. Można również ukorzeniać sadzonki w wodzie. Sępolię możemy także wysiewać z nasion, ale siewki wykazują zróżnicowanie cech, możemy uzyskać całkiem inną roślinę niż okaz rodzicielski. Nasiona kiełkują w temperaturze 18 – 21°C.

Problemy z jakimi spotykamy się podczas uprawy fiołka afrykańskiego to brązowe plamy na liściach. Mogą one pojawić się w wyniku zbyt dużego nasłonecznienia a także po zachlapaniu listków wodą. Zmieniamy wtedy stanowisko na mniej słoneczne i pamiętamy o podlewaniu do podstawki.

Może zdarzyć się także, że liście brązowieją i zamierają, wtedy mamy do czynienia z fytoftorozą, chorobą grzybową. Jej zwalczanie jest bardzo trudno i najlepiej usunąć chory egzemplarz wraz z podłożem w którym rósł.

Rośliny podlewane zbyt obficie lub rosnące w doniczkach bez odpływu wody atakowane są przez pleśń. W takiej sytuacji trzeba poprawić warunki w jakich funkcjonuje roślina: przestawiamy ją w suche miejsce lub przesadzamy do suchego podłoża zapewniając odpowiedni drenaż. Rośliny atakowane są również przez mszyce i wciornastki.

Wybierając roślinę podczas zakupów zwróćmy uwagę by miała błyszczące liście i liczne, duże pąki kwiatowe. Sprawdźmy czy nie ma śladów gnicia, zniekształconych lub cętkowanych liści. Sainpaulia jest wrażliwa na niskie temperatury, kupując ją zimą należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenie podczas transportu do domu.

I jeszcze jedno. Podobno łatwo popaść w nałóg: jeden kupiony fiołek afrykański oznacza, że pojawią się następne…