Ptaki doskonale informują, że już wiosna przyszła. Koty z resztą też, ale informacja przekazywana przez ptaki jest dużo przyjemniejsza dla ucha. Szczególnie lubię ten moment kiedy odzywają się słowiki, ale inne świergolenie również. Poprzednim razem pisałam jak dokarmiać ptaki i dlaczego są ważne. Tym razem chciałbym przedstawić zasady doboru gatunkowego i aranżacji ogrodu, by te skrzydlate zwierzęta się w nim pojawiły.

Ptaki wykorzystują rośliny jako pokarm i materiał do budowy gniazd oraz jako miejsce noclegów, schronienia, odpoczynku i budowy gniazd. Łatwo jest wybrać takie rośliny do naszych ogrodów by jednocześnie cieszyły nas pożądanymi cechami ozdobnymi i uwzględniały ww. ptasie potrzeby.

Drzewa i krzewy, które będą dobre do budowani na nich gniazd charakteryzują się sztywnymi, płasko lub lekko ukośnie rozłożonymi gałązkami, gęstą koroną, obecnością cierni lub kolców (porzeczka alpejska, berberys Thunberga, ognik szkarłatny, głogi oraz rośliny iglaste)

Agrest pospolity, berberysy, klon pospolity odm. kulista, hortensja pnąca, winobluszcze to rośliny przyjazne ptakom, które rozpoczynają najwcześniej lęgi. Mają one gęste pędy dobrze osłaniające gniazda oraz charakteryzują się wczesnym rozwojem liści na wiosnę, które będą potrzebną osłoną. Znalazłam informację, że taką rośliną przyjazną będzie też aktinidia. Ja bym jej jednak nie stosowała, bo jej gatunki są bardzo lubiane przez koty. A koty też lubią ptaki…

Ptaki najwcześniej gniazdujące będą szukały krzewów zimozielonych. Dla nich warto wprowadzić w ogrodzie bukszpany i bluszcz pospolity oraz rośliny iglaste.

Trzecią grupę stanowią rośliny o bujnym wzroście, do których wnętrza ptaki będą mogły wprowadzić się najszybciej. W ogrodzie nie powinno zabraknąć winobluszczów, powojnika pnącego, ałyczy, klonu tatarskiego, porzeczki złotej. Warto pamiętać, że zamiast gatunków które nam się nie podobają, a zwabiają ptaki do ogrodu, możemy posadzić ich atrakcyjniejsze odmiany np. zamiast ałyczy posadzimy jej barwną odmianę śliwę Pissarda. Niektóre gatunki drzew zalecane dla ptaków mogą okazać się zbyt duże do naszego ogrodu. Z powodzeniem możemy sadzić ich odmiany karłowe czy kuliste. Korony kuliste są bardzo preferowane przez ptaki, ponieważ ich układ sprawia, że są dobrym miejscem noclegów, schronienia i odpoczynku.

Warto także znaleźć miejsce na drzewa wysokie, ponieważ w ich koronach gnieździ się wiele rzadszych gatunków: wilgi, grzywacze, sójki, dzięcioły duże i dzięciołki. Wysokie drzewa to dobre miejsce do zawieszania skrzynek lęgowych. Mogą to być np. drzewa owocowe.

Poza doborem gatunkowym trzeba zwrócić uwagę na formy roślinne: żywopłoty, skupiny, szpalery. Ich obecność zachęca zwierzęta do pojawienia się w ogrodzie. Tym bardziej, że nie wszystkie ptaki gniazdują na drzewach, krzewach, a także na ziemi.

Nasadzenia grupowe (krzewy, krzewinki, rośliny płożące) osłonią założone gniazda na ziemi. Obsadzając porzeczki, agrest, berberys krzewinkami lub płożącymi pnączami, tworzymy najbardziej sprzyjające warunki do zakładania gniazd w tych krzewach. Przyjazny ptakom żywopłot to taki który zbudowany jest z wiśni wonnej, ałyczy, buka pospolitego, głogów, klonu pospolitego, grabu i żywotników. Jeżeli jest to żywopłot formowany, to jego pierwsze strzyżenie należy wykonać przed 15 marca, czyli przed rozpoczęciem sezonu lęgowego. Jeżeli w żywopłocie zauważmy gniazda nie należy wykonywać drugiego strzyżenia (czerwiec – lipiec). Trzeba pozwolić ptakom na spokojne wyprowadzenie młodych, a cięcie wykonać na przełomie sierpnia i września.

Do roślin najbardziej przydatnych ptakom jako miejsce budowy gniazd możemy zaliczyć agrest pospolity, berberys Thunberga, głóg: dwuszyjkowy, jednoszyjkowy, kropkowany, ostrogowy, jałowiec chiński, jałowiec pospolity, jaśminowiec, lilak pospolity.

Ze względu na owoce i nasiona służące jako pokarm dla ptaków warto posadzić w ogrodzie: berberys koreański, berberys Thunberga, głóg dwuszyjkowy i jednoszyjkowy, jabłoń kwiecistą, jabłoń purpurową, jałowiec pospolity, jarząb mączny i pospolity, kalinę hordowinę, kalinę koralową. Jako miejsce noclegów, schronienia i odpoczynku ptaki upodobały sobie: aktinidie, berberys Thunberga, bluszcz pospolity, cytryniec chiński, dławisz okrągłolistny, głóg kropkowany, hortensję pnącą, jaśminowiec, milin. W większości są to gatunki mało wymagające, więc jest szansa, że choć kilka z nich znajdzie się w naszym ogrodzie.

I skoro już raz wspomniałam o kotach, to dodam, że te zwierzaki są najgroźniejszym wrogiem ptaków w ogrodach. Jeżeli chcemy mieć w ogrodzie obydwa te gatunki, to proponuję, żeby naszym domowym futrzakom zawiesić na obróżkach delikatny dzwoneczek. Swoim dźwiękiem będzie on informował ptaki o zagrożeniu. Mam tylko nadzieję, że taki dzwoneczek nie urazi kociej dumy i „Mruczki” dalej będą chętnie korzystać z ogrodu, kiedy zyskają taką brzęczącą obróżkę. A duma kocia jest niezwykle wrażliwa, osobiście znam kota, który po założeniu szelek i smyczy stracił umiejętność poruszania się, tylko leżał.

Przedstawione gatunki to te najbardziej ulubione, są jeszcze takie mniej pożądane. Gdyby ktoś chciał się dowiedzieć o jakich roślinach myślę, zapraszam do pytań w komentarzach.

Przygotowując ten tekst korzystałam z książki: Ptaki w ogrodzie. 1989. M. Szokalski, J. Wojtatowicz, PWRiL, Warszawa