Jakiś czas temu zadzwoniła do mnie siostra z prośbą o pomoc w identyfikacji „kwiatka”, którego otrzymała z okazji Świąt Bożego Narodzenia. Chwilę później otrzymałam wiadomość ze zdjęciem i pytaniem: co to za roślina i jak ją pielęgnować, żeby nie umarła? Ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu okazało się, że to golteria. Zdziwienie wzięło się stąd, że w ogóle nie pomyślałam o niej nigdy jako roślinie doniczkowej, tym bardziej bożonarodzeniowej. Zawsze była jednym z elementów wrzosowiska. Zaczęłam szperać w intrenecie i faktycznie okazało się, że od jakiegoś czasu stosowana jest jako dekoracja świąteczna.

Golteria pełzająca  (Gaultheria procumbens) pochodzi z Ameryki Północnej. Na świecie występuje ok. 150 gatunków tego rodzaju. Jest to niewielka krzewinka dorastająca do 10 -15 cm wysokości, zimozielona, z podziemnymi rozłogami i wyprostowanymi cienkimi pędami. Listki ma niewielkie ok. 2-5 cm długości, skórzaste, błyszczące, najmłodsze często czerwone lub czerwonobrązowe. Kwiaty wyrastają pojedynczo w kątach liści. Są one beczułkowate, białe lub lekko różowo nabiegłe. Golteria kwitnie od czerwca do sierpnia. Ale to nie kwiaty są jej główną ozdobą a owoce. Mają one ok. 8 mm średnicy, są czerwone, błyszczące i przypominają jagody. Owoce pojawiają się w październiku i utrzymują na pędach aż do wiosny. Są bardzo aromatyczne, jadalne chociaż nieszczególnie smaczne.

Golteria lubi gleby lekkie, przepuszczalne, ale nieprzesychające, świeże o lekko kwaśnym odczynie. Preferuje stanowiska półcieniste, ale będzie także rosła na słońcu a nawet w cieniu. Jest rośliną mrozoodporną. Jednak osłon, będą wymagały rośliny na miejscach słonecznych i wietrznych, szczególnie podczas mroźnych i bezśnieżnych dni. Golteria nie jest rośliną ekspansywną, rośnie powoli i dopiero po kilku latach będzie wymagać cięcia. Pod koniec zimy lub wczesną wiosną można przyciąć wybujałe pędy. Roślina powinna mieć wilgotną glebę, w tym celu warto zastosować ściółkowanie i nie należy zapominać o podlewaniu w okresach suszy. Zasilamy ją nawozem wieloskładnikowym przeznaczonym dla roślin wrzosowatych. Golteria będzie doskonałym uzupełnieniem rabaty jako obwódka, nadaje się na wrzosowiska i do ogrodów skalnych. Można ją sadzić pod koronami drzew o głębokim systemie korzeniowym (sosny, jodły), jako roślinę okrywową. Posadzona w grupie po kilkanaście sztuk, rozrasta się szeroko, tworząc piękne zimozielone kobierce, czerwieniejące jesienią. Można ją także sadzić w pojemnikach i ustawiać na tarasach i balkonach. Jak już wspomniałam może być także wykorzystywana do bożonarodzeniowych dekoracji. W jej zimozielonych listkach i czerwonych owocach można doszukiwać się symboliki świątecznej. Jeżeli nie traktujemy jej jako jednorazowej ozdoby, to po świętach trzeba ją przenieść do widnego i chłodnego pomieszczenia, by tam przetrwała do wiosny. Wtedy możemy ją przesadzić do ogrodu.

Nazwa „golteria” pochodzi od nazwiska Jeana-Francois Gaultiera, XVIII-wiecznego kanadyjskiego botanika. Ma wiele nazw zwyczajowych wynikających z jej właściwości. Np. herbaciana jagoda, górska herbata – z jej liści przygotowywano napar do picia lub płukania gardła. Północnoamerykańscy Indianie jedli jej owoce, żuli liście i korzenie, ponieważ działały przeciwbólowo i wzmacniały zęby i dziąsła. Wszystkie części rośliny roztarte pachną kamforą, zawierają salicylan metylu, który ma działanie przeciwbólowe. Owoce używane są także jako dodatek do ciast i mięs. Warto zastanowić się nad jej posadzeniem w ogrodzie bądź w doniczce.