Jesienne astry zwane marcinkami, przeczą zasadzie, że jesienią wszystko jest żółte, pomarańczowe czy czerwone. Niebieskie, fioletowe, różowe, białe przy sprzyjających warunkach będą zdobić ogród aż do listopada.

Zazwyczaj w ogrodach spotykamy odmiany czterech gatunków: astrów wysokich – nowangielskiego (Aster novae-angliae) i nowobelgijskiego (Aster novi-belgii), oraz astrów niskich – gawędki (Aster amellus) i krzaczastego (Aster dumosus).

Rośliny te należą do rodziny astrowatych (Asteraceae). Aster gawędka występuje naturalnie w Polsce. Aster nowoangielski dorasta nawet do 2m wysokości, kwitnie od VIII do X. Tworzy on dość zwarte kępy. Nie nadaje się na kwiat cięty, ponieważ jego koszyczki kwiatowe zamykają się po ścięciu. Aster nowobelgijski osiąga wysokość od 40 cm do 160 cm. Kwitnie od VIII do IX. Jego kwiaty nadają się na kwiat cięty. Aster krzaczasty osiąga 20 – 50 cm wysokości. Tworzy małe kuliste „krzewy”. Łatwo rozrasta się dzięki podziemnym rozłogom. Wyższe odmiany stosowane są na kwiat cięty. Dodam jeszcze, że są to rośliny miododajne.

Na rynku dostępne są jeszcze astry wrzosolistne (Aster ericoides), astry wąskolistne (Aster sedifolius) – oraz nie zimujący w gruncie aster frikarta (Aster frikartii).

Wszystkie wymienione rośliny dostępne są w wielu odmianach, różniących się barwą i wielkością kwiatów oraz wysokością. Warto pamiętać, że astry te nie są spokrewnione z astrami chińskimi (Callistephus chinensis), popularnymi roślinami jednorocznymi.

Marcinki kwitną od końca sierpnia do listopada. W tej rodzinie są także gatunki kwitnące wiosną (np. aster alpejski). Wśród odmian znajdziemy rośliny, których kwiaty osiągają nawet do 5 cm średnicy. Listki mają lancetowate i ułożone na łodydze skrętolegle, a ona sama u starszych egzemplarzy może drewnieć. Astry tworzą podziemną karpę z licznymi rozłogami. Starsze egzemplarze zamierają od środka i to znak, że trzeba je odmłodzić.

Nie są to rośliny zbyt wymagające jeżeli chodzi o siedlisko, lubią miejsca słoneczne, wtedy lepiej kwitną, a gleba powinna być przepuszczalna i średnio wilgotna, dobrze uprawiona. By marcinki pięknie i długo kwitły, trzeba dbać o regularne i obfite podlewanie, szczególnie w okresie suszy, ponieważ osłabione rośliny zaczną usychać i przestaną kwitnąć. Pierwszym objawem, że jest zbyt sucho jest zasychanie dolnych liści. Rośliny zasilamy przed kwitnieniem nawozem wieloskładnikowym lub kompostem, a po przekwitnięciu należy je ściąć przy ziemi. Astry są mrozoodporne, ale w bezśnieżne i mroźne zimy można je okryć stroiszem z gałęzi roślin iglastych.

Co kilka lat trzeba astry odmłodzić. Jeżeli zaobserwujemy słabsze kwitnienie, to kolejnej wiosny (kwiecień) wykopujemy karpy, oddzielamy najmłodsze kłącza. Starą zazwyczaj zamarłą karpę należy wyrzucić a młode rośliny przesadzamy na nowe miejsce, zaprawione ziemią urodzajną. W ten sposób zmniejszymy ryzyko pojawienia się chorób grzybowych, a zmiana siedliska spowoduje lepsze kwitnienie. Tak też rozmnaża się te rośliny. Sadząc je zadbajmy o odpowiednią rozsadę. Astry wysokie sadzimy się w rozstawie 80×80 cm, astry średniowysokie – 50×50 cm, a astry niskie – 20×20 cm. Jest to niezwykle ważne, ponieważ marcinki posadzone zbyt gęsto częściej są porażane przez mączniaka prawdziwego. Jeżeli tylko zobaczymy biało szary nalot na liściach, trzeba wyciąć i spalić porażone pędy. Należy również wykonać opryski preparatami grzybobójczymi, co niestety może nie przynieść spodziewanych efektów.

Marcinki świetnie sprawdzają się jako elementy rabat. Astry wysokie nowoangielskie i nowobelgijskie doskonale prezentują się przy płotach, budynkach lub jako tło dla rudbekii, rozchodników, dalii czy traw ozdobnych. Trzeba pamiętać, że mogą one potrzebować podpór i podwiązania. Astry niskie często stosowane są w ogrodach skalnych, jako obwódki rabat oraz do pojemników i donic na trasach.

Korzystałam z :  Oszkinis K. 1979. Kwiaty od A do Z. PWRiL, Warszawa

Zdjęcia pochodzą www.pixabay.com